foto: Robin Alysha Clemens
Lieke van de Haar
Lisa Weeda is een Nederlands-Oekraïense schrijver, literair programmamaker, scenarist, audiofan en virtual reality regisseur. Tekst is altijd de basis van haar werk, maar vorm staat vrij. Sterker nog, hoe meer media, hoe beter. Centraal in Lisa's werk staat Oekraïne, het moederland van haar grootmoeder.
Momenteel schrijft zij haar debuutroman, die in 2021 zal verschijnen bij Uitgeverij de Bezige Bij. Onlangs ging het immersieve theaterstuk It Went Dark (Play Productions) in première, Lisa schreeft hiervoor de tekst en werkte mee aan de ontwikkeling van het concept.
De benen van Petrovski
We moeten gewoon een doekje over de hele boel halen en dan kan alles weer beginnen. We knippen zestien jaar uit de tijd, verzamelen al het originele meubilair bij elkaar en doen de lampen aan, de muziek, de deuren open. Vova serveert drankjes in de foyer, ik hang de jassen van bezoekers onder de ijzeren nummerplaatjes aan de kapstokken.
De benen van Petrovski is de literaire weerslag van twee reizen die ik maakte naar en door Oekraïne, het land waar mijn grootmoeder vandaan komt en waar nog een groot deel van haar familie woont. Het is een verhaal over kansen zien en kansen nemen, over generatiegenoten en hun onzekere toekomst, over een land waarvan ik niet zeker weet of ik me er thuis mag voelen.
Illustratie boekomslag: Milou Trouwborst
Go get your eigen exemplaar hier.
Recensie Elsbeth Etty in NRC
“Als geen ander verstaat Weeda de kunst van het weglaten, waardoor de lezer zelf aan het werk wordt gezet.”
Elsbeth Etty in NRC
Oselyata (2018)
In a large communal house, 25 people have chosen to live and work together and support each other in a deliberate, loving way.
Fifteen years ago, a group of men and women built a house on Ivana Franka street in the Ukrainian town of Vynnyky. The house was created in order to help the homeless and people with a history of substance abuse. There is room to sleep, to eat, to bathe and to work. The community calls itself ‘Oselya’, or ‘Оселя’, meaning home. The residents of this place call themselves the ‘Oselyata’.
Right now, around twenty men, three women and two children — one born on the premises — live in the home of Oselya. They live together in harmony, sharing bedrooms and having breakfast, lunch, and dinner together. They are not allowed to drink or have sex. They work. They follow a daily schedule. And they have a weekly meeting every Monday morning. The Oselyata run most things by themselves.
Photographer Robin Alysha Clemens and writer Lisa Weeda visited Oselya multiple times over a two-year period to make a documentary photo project about the Oselyata. They slept in the house, helped in the kitchen, worked in the second hand store, were part of a fashion show, cleared out trucks full of collected clothes, and had breakfast, lunch and dinner with the residents. They published and distributed a free newsprint magazine about the community, and they presented exhibitions of the story in Ukraine and The Netherlands. All of the quotes in the photo captions come from interviews with the residents.
Oselya is part of the international Emmaus network, a solidarity-based movement that consists of multiple residential communes and second-hand stores all over the world.
Oselyata was printed as a free documentary paper magazine of 56 pages. It was released at an Emmaus store in Utrecht and pictures were sold to raise money for Emmaus Oselya Ukraine.
Exhibitions: Municipality Building Utrecht, 2018 & Municipality Building Lviv (UA), 2019
Unseen publication
Rozsypne scattered (2019)
”This piece elects not to place you in a tv-familiar gun smoked chaos of a war zone, but in the centre of a calm and colourful field of towering sunflowers. In the company of an older woman in her kitchen, and with the voice over of a niece who loves her, the intrusion of tanks rolling through the fields, and the violence of shells falling from the sky is all the more stark.” - Verity McIntosh
Selected for the DocLab Competition for Immersive Non-Fiction @ IDFA 2019
&
FORBES TOP 50 XR EXPERIENCES OF 2019
In the summer of 2014, the remote village Rozsypne in the Eastern-Ukrainian countryside found itself in the midst of a raging civil war, the lives of its inhabitants unsettled by the destruction, chaos and Russia-backed warfare at their doorstep. This war went along without much media-coverage and the suffering of Rozsypne only made international news after Malaysia Airlines Flight MH17 was shot down, killing all 298 passengers on board, and scattering debris, bodily remains and other traces of human life over the fields and homes of the village. (By chance, during research, we as creating team discovered that Rozsypne translates as scattered.)
The VR roomscale experience Rozsypne counters the often unbalanced international coverage of the event that centers on Western European lives, with a poetic window into the scattered life of Nina, an elderly woman of the village Rozsypne. The experience allows someone to move through the typical Ukrainian sunflower fields, witness the details of Nina’s austere but cozy home, and experience the feeling of this faraway reality up-close. It’s an extremely vivid and brightly coloured exploration of mourning and endurance, and common human feeling.
13 minutes, roomscale, RU/EN/NL
Listen:
ROZSYPNE in progress in VPRO Bureau Buitenland
ROZSYPNE in Met het oog op morgen
Interview with Voices of VR podcast
Read:
Interview met VICE
Deze 14 docu’s moet je zien tijdens IDFA in Parool
Nick Cunningham on Rozsypne project presentation during Holland Film Meeting
Deze zeven interactieve documentaires moet je zien! 2DOC
It Went Dark immersive theater
IT WENT DARK
2074. Over 27 uur gaan de steden hermetisch op slot. Zo blijft de mens gezond, in een compleet gemonitorde leefomgeving. Ooit was dat anders: in 2062 werden tienduizenden jongeren zo ziek dat men bang was dat ze een gevaar waren voor de samenleving. Ze werden buiten de steden geplaatst, in labs. Ook Tom en Charlie, neef en nicht, onafscheidelijk sinds ze ziek werden. In de labs, buiten de stad, komen zij allebei tot een ontdekking over hun zieke lichaam, dat bijna een signaal over de toekomst lijkt uit te zenden.
TICKETS: www.itwentdark.earth
Immersieve theatervoorstelling van Play Productions, die start als een audiotour en eindigt op een bloedstollend lekkere locatie.
Regie: Puck van Dijk
Interaction Design: Joël Vegt
Scenario: Lisa Weeda
Grensgangers (2019)
Grensgangers is een podcast waarin twee duo’s jonge schrijvers uit België en Nederland de grens overgaan om in gesprek te gaan met schrijvers aan de andere kant. Ze spreken ieder met vijf schrijvers over hun favoriete gedicht, het literaire landschap van de boven- en onderburen en proberen een antwoord te vinden op de vraag of er een literaire kloof is en of – als dat zo is – deze gedicht zou moeten worden. Samen met Onias Landveld trok ik naar België en interviewde ik Aya Sabi, Saskia de Coster, Hind Eljadid, Els Moors en Fikry El Azzouzi.
LUISTER naar Grensgangers op Spotify.
Mooie Woorden
literair programma in Utrecht
m o o i e w o o r d e n
Vijftig millennials in de werfkelder van De Utrechtse Boekenbar. Ondanks de bloedhitte zit het ramvol. Programmatitel van de avond: Ik wil gewoon met iemand praten, maar ik krijg alleen maar dickpics. Schrijver Tatjana Almuli vertelt dat mensen op Tinder fetisjistisch reageren op haar gewicht, maar zij lange tijd dacht: ik mag al blij zijn als iemand met me uit wil. “Geïnternaliseerde fatphobia, noem je dat.” Achter Almuli hangen vijf uit piepschuim gesneden piemels, waarop videobeelden van Tinderbio’s voorbij komen - live VJ-werk van VJ Flavour. Yaël van der Wouden performt een recept dat compleet escaleert tot een tragische love story. FRINO vertelt over toxic masculinity en zingt een lied over verveelde jongens met opgeschoren koppen in een grindtegeltuin. Bezoekers drinken bier, kopen boeken en praten na met de schrijvers.
Dit is hoe een programma van Mooie Woorden eruitziet. Mooie Woorden bestaat uit drie millennials met millennial-vragen, die literaire programma’s maken voor millennials uit Utrecht en omstreken. Thema’s: de aarde staat in de hens; we hebben burn-outs; het patriarchaat is nog steeds niet kapot getrapt; hoe de f*%* kies je de juiste wasmachine; we zijn queer maar nog niet helemaal here; systemisch racisme is real; we weten niet hoe we ooit een hypotheek kunnen betalen als we in de kunsten blijven werken. Op deze thema’s en vraagstukken komt ons publiek af. Thema’s waar je eerst om lacht om vervolgens in de foetushouding op de grond te gaan liggen. Waar het ons om gaat: échte shit bespreken. En we zijn er goed in. Onze zalen - kelders, loodsen, ateliers - zitten altijd vol.
We zijn programmamakers met vragen. We zijn interdisciplinair. We doen aan Fair Pay. Literatuur is onze baksteen: het gesproken woord, de fascinaties van auteurs. Video en sound vormen ons cement: dat bindt de boel bij elkaar.
ondercast
Yes yes. In 2017 en 2018 was ik samen met podcastkoning, dichter en schrijver Dennis Gaens co-host en programmamaker van de literaire podcast ondercast. Alles is terug te luisteren via spotify. Check it out <3
“De sector is ziek. We werken veel voor weinig. De druk is hoog en de bedragen zijn klein. We komen opdagen voor weggooibedragen, we komen werken voor niets. Dat is ongezond. Voor ons, maar ook voor de sector.
Er heeft nog nooit iemand boodschappen gedaan van exposure. Een gezonde ondernemer gaat huilend op de grond liggen van de freelance uurbedragen die in onze sector worden aangeboden.
We vragen jou om iets kleins: zeg ‘nee’ tegen onderbetaling, zet daarmee de sector een klein beetje op z’n kop. Check jezelf. Check je opdrachtgevers. Check de instelling waar je werkt. Check voor welke prijs je iemand inhuurt. Check of je op de academie leert hoe je professioneel onderneemt. Check wat je nog meer kan doen, buiten de gebaande paden, en gooi je werk niet in de uitverkoop.”
Samen met Rosa Scholtens, Jolijn Zwart, Nienke Huitenga en ontwerpers Kaulane Huisman en Serena Kloet begonnen we in 2020 de beweging #laatjenietnaaien, die zorgt voor awareness over FAIR PAY in de kunstsector. Met #laatjenietnaaien jagen we het sectorbrede gesprek aan over eerlijke betaling in de kunsten, van technicus tot freelance redacteur, van maker tot boeker, van programmamaker tot artistiek leider.
Ga voor meer informatie naar de site van #laatjenietnaaien.
▲ KLIK lekker op deze video, waarin ik het idee van #laatjenietnaaien uiteenzet ▲
Samen met Nienke Huitenga, Frank Bosma en Corin Donders vorm ik sinds 2017 Studio ZZZAP. We zijn een multidisciplinaire studio en we werken graag met gekke narratieven in uitdagende mediavormen. We zijn fan van virtual reality, installaties, augmented reality, gekke audio, vreemd beeld en goede verhalen. Onze persoonlijke kennis van verschillende mediavelden en ons ambacht als makers gooien we graag in een blender om zo iets moois en nieuws te maken. In 2019 leidde dat na 2,5 jaar werk tot de wereldpremière van ROZSYPNE tijdens het IDFA festival, een virtual reality werk dat ook werd genomineerd in de categorie DocLab Competition for Immersive Non-Fiction.
STUKK studio
Studio Schulte Schultz
boek
OSELYATA documentair fotoproject met Robin Alysha Clemens (2018)
De benen van Petrovski Novelle bij De Nieuwe Oost - Wintertuin (2016)
boek bijdrage
Work it, Make it, let me guide you after ArtEZ
Wat podiumliteratuur kan zijn in We wachten nog één pontje af
Humans of Heumensoord
Glitterflummi in Dit Is Echt (2016)
Rijskracht in Handboek voor een Optimistisch leven
The Growing Block De Titaan
Shut the fuck up you middle aged something or others Tirade
Onvermogen durven tonen De Theatermaker
Buiten de Boot - Van wie is de Pride? De Dakhaas
Wild Care Tame Neglect voor residentie Huize Frankendael
Bang? Vlucht niet in homonationalisme De Volkskrant
Indexen voor verwijtbaarheid Revisor
Lus Das Magazin
Kantelpunt De Titaan
online
Recensie: vrouwen uit de schaduw van de geschiedenis Atheneaum Boekhandel
Let’s make VR they said, it will be fun they said deBuren Magazine
Feuilleton SPIEGEL Revisor Online
Favela Betting SLAA online
Repeat, Automatic or Safe SSBA Salon
(Het voordeel van) de twijfel Athenaeum Boekhandel
Draad, of: de Oekraïner is een verhaal Tip: Zoek de Nostalgie Athenaeum
Therapie blogserie Tirade online
Blogserie over ondernemen voor ArtEZ Business Centre
Portretten van Oekraïners na de revolutie VICE
Rijskracht De Optimist online
INTERACTIEF
Wargifs winner Hackastory Hackathon Amsterdam (2016)
ROZSYPNE VR Studio ZZZAP (2019) IDFA DocLab Competition for Immersive Non-fiction
The Pig in opdracht van Kaleider Studios & Oerol (2018)
It Went Dark (2020) scenario voor Play Productions
Constant 1.01 (2021) ism Poetry Circle & Fondation Constant
VIDEO
HALFSLAAP ft Brother Till - voor OPGEPOETST & DNO (2020)
CENTRAAL LAAT - Mensen Zeggen Dingen & Centraal Museum (2020)
#laatjenietnaaien X FAIR PAY in de culturele sector - Wintertuin Lunchspreekbeurt (2020)
PODCAST
ondercast co-host, interviewer & programmeur (2016-2018)
Grensgangers (2019)
Plotscast (2020)
Dakhaas Radio Light Snack in Dark Times (2020)
SELECTIEPROGRAMMA’S & RESIDENTIES
Arnhemse Nieuwe 2015
Slow Writing Lab Nederlands Letterenfonds 2015-2016
Parijs Residentie deBuren 2016
De Geschiedenis van Morgen 2018
Writer in Residence UK TaalUnie 2019
CELA 2020-2024
In Art We Trust #2 2020
Writer in Residence Universiteit Boekarest, Roemenië 2021
PROJECTEN
Puinhoop Festival hoofd publicatie 2020
Lieve Buren regie & coaching 2020
Write Now! Wereldwijd juryvoorzitter 2020
Mooie Woorden Utrecht literair programma 2014 - heden
Allen tegen Allen (docu) promotionele strategie 2019 - 2020
Mime Wave Festival social media, print & productie 2019
Kunstbende X Buitenkunst coach 2018 - heden
PoetryCircle artistieke raad 2019- heden
AWE x Lisa Weeda 2017 - heden
Wil je me boeken of iets vragen?
Voordracht, tekst, talk over Fair Pay, scenario, coaching, transmedia concept, moderator voor een avond of debat. Ik houd van concepten, van rare ideeën, van nieuw werk maken en van goede, sterke en geëngageerde programma’s.
Je kan ook direct mijn literair agent mailen: manouk@denieuweoost.nl
Voor al je vragen: dit antwoordformulier komt op magische wijze altijd aan in mijn mailbox, dus kom maar door.
Bellen kan ook: 0611109994